On one occasion the Blessed One was wandering on a tour among the Kosalans with a large community of monks. As he was going along a road, he saw a large sala forest in a certain place. Going down from the road, he went to the sala forest. On reaching it, he plunged into it and at a certain spot, broke into a smile.

Một thời, Thế Tôn đang đi du hành giữa dân chúng Kosala cùng với đại chúng Tỷ-kheo. Trong khi đang đi trên đường, Thế Tôn thấy một chỗ có khóm rừng cây sàla to lớn; thấy vậy, Ngài bước xuống đường, đi đến khóm rừng cây sàla ấy, đi sâu vào rừng sàla ấy, và tại một địa điểm, Ngài mỉm cười.

Then the thought occurred to Ven. Ananda, "What is the cause, what is the reason, for the Blessed One's breaking into a smile? It's not without purpose that Tathagata's break into smile."

Rồi Tôn giả Ànanda suy nghĩ: "Do nhân gì, do duyên gì, Thế Tôn tỏ lộ mỉm cười? Không phải không có duyên cớ, các Như Lai tỏ lộ mỉm cười".

So he said to the Blessed One,
- "What is the cause, what is the reason, for the Blessed One's breaking into a smile? It's not without purpose that Tathagata's break into smile."

Rồi Tôn giả Ànanda bạch Thế Tôn:
-" Bạch Thế Tôn, do nhân gì, do duyên gì, Thế Tôn tỏ lộ mỉm cười? Không phải không có duyên cớ, các Như Lai tỏ lộ mỉm cười."

In this spot, Ananda, there was once a great city: powerful, prosperous, populous, crowded with people. And on that city, Kassapa the Blessed One, worthy & fully self-awakened, dwelled dependent. Now, Kassapa the Blessed One, worthy & fully self-awakened, had a lay follower named Gavesin who didn't practice in full in terms of his virtue.

Thuở xưa, này Ànanda, tại địa điểm này, có một thành phố phồn thịnh, giàu có và dân cư đông đúc. Tại thành phố ấy, này Ànanda, Thế Tôn Kassapa, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác ở gần đây. Này Ànanda, Gavesì là một nam cư sĩ của Thế Tôn Kassapa, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác, nhưng giữ giới không được viên mãn.

But because of Gavesin, there were 500 people who had been inspired to declare themselves lay followers, and yet who also didn't practice in full in terms of their virtue. Then the thought occurred to Gavesin the lay follower: 'I am the benefactor of these 500 lay followers, their leader, the one who has inspired them. But I don't practice in full in terms of my virtue, just as they don't practice in full in terms of their virtue. In that we're exactly even; there's nothing extra [for me]. How about something extra!

Rồi này Ànanda, có khoảng 500 nam cư sĩ được cư sĩ Gavesì thuyết pháp và khích lệ, các người này giữ giới luật không được viên mãn. Rồi này Ànanda, nam cư sĩ Gavesì suy nghĩ như sau: "Ta giúp đỡ rất nhiều 500 vị nam cư sĩ này. Ta đi trước, ta khích lệ họ, nhưng ta giữ giới luật không được viên mãn. Như vậy là đồng đẳng giống nhau, không có gì trội hơn, nhiều hơn. Vậy ta hãy làm cái gì trội hơn, nhiều hơn.

So he went to the 500 lay followers and on arrival said to them, 'From today onward I want you to know me as someone who practices in full in terms of my virtue.'

Rồi này Ànanda, nam cư sĩ Gavesì đi đến 500 nam cư sĩ ấy; sau khi đến, nói với 500 nam cư sĩ ấy như sau: "Này các Tôn giả, bắt đầu từ hôm nay, ta sẽ thọ trì viên mãn trong các giới từ hôm nay, ta sẽ thọ trì viên mãn trong các giới luật".

Then the thought occurred to the 500 lay followers: 'Master Gavesin is our benefactor, our leader, the one who has inspired us. He will now practice in full in terms of his virtue. So why shouldn't we?' So they went to Gavesin the lay follower and on arrival said to him, 'From today onward we want Master Gavesin to know the 500 lay followers as people who practice in full in terms of their virtue.'

Rồi này Ànanda, 500 nam cư sĩ ấy suy nghĩ như sau: "Tôn giả Gavesì đã giúp đỡ chúng ta rất nhiều, đã đi trước, đã khích lệ chúng ta. Tôn giả Gavesì sẽ gìn giữ viên mãn trong các giới luật. Tại sao chúng ta lại không như vậy?". Rồi này Ànanda, 500 nam cư sĩ ấy đi đến nam cư sĩ Gavesì; sau khi đến, nói với nam cư sĩ Gàvesi: "Bắt đầu tư hôm nay, thưa Tôn giả Gavesì, chúng tôi sẽ thọ trì viên mãn trong các giới luật".

Then the thought occurred to Gavesin the lay follower: 'I am the benefactor of these 500 lay followers, their leader, the one who has inspired them. I practice in full in terms of my virtue, just as they practice in full in terms of their virtue. In that we're exactly even; there's nothing extra [for me]. How about something extra!' So he went to the 500 lay followers and on arrival said to them, 'From today onward I want you to know me as someone who practices the chaste life, the life apart, abstaining from intercourse, the act of villagers.'

Rồi này Ànanda, nam cư sĩ Gavesì suy nghĩ như sau: "Ta giúp đỡ rất nhiều cho 500 nam cư sĩ này, ta đi trước, ta khích lệ họ. Và năm trăm nam cư sĩ này gìn giữ viên mãn trong các giới luật, như vậy là đồng đẳng giống nhau, không có gì trội hơn, nhiều hơn. Vậy ta hãy làm cái gì trội hơn, nhiều hơn". Rồi này Ànanda, nam cư sĩ Gavesì đi đến 500 nam cư sĩ ấy; sau khi đến, nói với 500 vị nam cư sĩ ấy như sau: "Bắt đầu từ ngày hôm nay, này các Tôn giả, ta sẽ thọ trì Phạm hạnh, sống viễn ly, từ bỏ dâm dục hạ liệt".

Then the thought occurred to the 500 lay followers: 'Master Gavesin is our benefactor, our leader, the one who has inspired us. He will now practice the chaste life, the life apart, abstaining from intercourse, the act of villagers. So why shouldn't we?' So they went to Gavesin the lay follower and on arrival said to him, 'From today onward we want Master Gavesin to know the 500 lay followers as people who practice the chaste life, the life apart, abstaining from intercourse, the act of villagers.'

Rồi này Ànanda, 500 nam cư sĩ ấy suy nghĩ như sau: "Tôn giả Gavesì giúp đỡ chúng ta rất nhiều, đã đi trước và khích lệ chúng ta. Và Tôn giả Gavesì sẽ hành Phạm hạnh, sống viễn ly, từ bỏ dâm dục hạ liệt. Tại sao chúng ta lại không như vậy?". Rồi này Ànanda, 500 nam cư sĩ ấy đi đến nam cư sĩ Gavesì; sau khi đến, nói với nam cư sĩ Gàvesi: "Bắt đầu tư hôm nay, thưa Tôn giả Gavesì, chúng tôi sẽ thọ trì Phạm hạnh, sống viễn ly, từ bỏ dâm dục hèn hạ".

Then the thought occurred to Gavesin the lay follower: 'I am the benefactor of these 500 lay followers, their leader, the one who has inspired them. I practice in full in terms of my virtue, just as they practice in full in terms of their virtue. I practice the chaste life, the life apart, abstaining from intercourse, the act of villagers, just as they practice the chaste life, the life apart, abstaining from intercourse, the act of villagers. In that we're exactly even; there's nothing extra [for me]. How about something extra!' So he went to the 500 lay followers and on arrival said to them, 'From today onward I want you to know me as someone who eats only one meal a day, refraining in the night, abstaining from a meal at the wrong time.'

Rồi nam cư sĩ Gavesì suy nghĩ như sau: "Ta giúp đỡ rất nhiều cho 500 nam cư sĩ này, ta đi trước, ta khích lệ họ. Ta giữ gìn viên mãn trong các giới luật, 500 nam cư sĩ này giữ gìn viên mãn trong các giới luật. Và ta hành Phạm hạnh, sống viễn ly, từ bỏ dâm dục hạ liệt. Và 500 nam cư sĩ này hành Phạm hạnh, sống viễn ly, từ bỏ dâm dục hạ liệt. Như vậy là đồng đẳng giống nhau, không có gì trội hơn, nhiều hơn. Vậy ta hãy làm cái gì trội hơn, nhiều hơn". Rồi này Ànanda, nam cư sĩ Gavesì đi đến 500 nam cư sĩ ấy; sau khi đến, nói với 500 vị nam cư sĩ ấy như sau: "Bắt đầu từ ngày hôm nay, này các Tôn giả, ta sẽ ăn mỗi ngày một bữa, không ăn ban đêm, từ bỏ ăn phi thời".

Then the thought occurred to the 500 lay followers: 'Master Gavesin is our benefactor, our leader, the one who has inspired us. He will now eat only one meal a day, refraining in the night, abstaining from a meal at the wrong time. So why shouldn't we?' So they went to Gavesin the lay follower and on arrival said to him, 'From today onward we want Master Gavesin to know the 500 lay followers as people who eat only one meal a day, refraining in the night, abstaining from a meal at the wrong time.'

Rồi này Ànanda, 500 nam cư sĩ ấy suy nghĩ như sau: "Tôn giả Gavesì giúp đỡ chúng ta rất nhiều, đã đi trước và khích lệ chúng ta. Tôn giả Gavesì sẽ ăn mỗi ngày một bữa, không ăn ban đêm, từ bỏ phi thời. Tại sao chúng ta lại không như vậy?". Rồi này Ànanda, 500 nam cư sĩ ấy đi đến nam cư sĩ Gavesì; sau khi đến, nói với nam cư sĩ Gàvesi: "Bắt đầu tư hôm nay, thưa Tôn giả Gavesì, 500 nam cư sĩ này sẽ thọ trì ăn mỗi ngày một bữa, không ăn ban đêm, từ bỏ ăn phi thời".

Then the thought occurred to Gavesin the lay follower: 'I am the benefactor of these 500 lay followers, their leader, the one who has inspired them. I practice in full in terms of my virtue, just as they practice in full in terms of their virtue. I practice the chaste life, the life apart, abstaining from intercourse, the act of villagers, just as they practice the chaste life, the life apart, abstaining from intercourse, the act of villagers. I eat only one meal a day, refraining in the night, abstaining from a meal at the wrong time, just as they eat only one meal a day, refraining in the night, abstaining from a meal at the wrong time. In that we're exactly even; there's nothing extra [for me]. How about something extra!'

Rồi này Ànanda, nam cư sĩ Gavesì suy nghĩ như sau: "Ta giúp đỡ cho 500 nam cư sĩ này rất nhiều. Ta đã đi trước và khích lệ họ. Nay ta giữ gìn viên mãn trong các giới luật, 500 nam cư sĩ này giữ gìn viên mãn trong các giới luật. Ta hành Phạm hạnh, sống viễn ly, từ bỏ dâm dục hèn hạ, 500 nam cư sĩ này hành Phạm hạnh, sống viễn ly, từ bỏ dâm dục hèn hạ. Ta ăn mỗi ngày một bữa, không ăn ban đêm, từ bỏ ăn phi thời. 500 nam cư sĩ này cũng ăn mỗi ngày một bữa, không ăn ban đêm, từ bỏ ăn phi thời. Như vậy là đồng đẳng giống nhau, không có gì trội hơn, nhiều hơn. Vậy ta hãy làm cái gì trội hơn, nhiều hơn".

So he went to Kassapa the Blessed One, worthy & fully self-awakened, and on arrival said to him,
-'Lord, may I receive the Going Forth in the Blessed One's presence. May I receive the Full Acceptance.'

Rồi này Ànanda, Tôn giả Gavesì đi đến Thế Tôn Kassapa; bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác, sau khi đến, bạch Thế Tôn Kassapa, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác:
-" Bạch Thế Tôn, hãy cho con xuất gia với Thế Tôn, hãy cho con thọ đại giới".

So he received the Going Forth in the presence of Kassapa the Blessed One, worthy & fully self-awakened; he received the Going Forth. And not long after his admission — dwelling alone, secluded, heedful, ardent, & resolute — he in no long time reached & remained in the supreme goal of the chaste life, for which clansmen rightly go forth from home into homelessness, knowing & realizing it for himself in the here & now. He knew: 'Birth is ended, the holy life fulfilled, the task done. There is nothing further for the sake of this world.' And thus Gavesin the monk became another one of the arahants.

Rồi này Ànanda, nam cư sĩ Gavesì được xuất gia với Thế Tôn Kassapa, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác, được thọ đại giới. Được thọ đại giới không bao lâu này Ànanda, Tỷ-kheo Gavesì sống một mình, an tịnh, không phóng dật, nhiệt tâm, tinh cần và không bao lâu, vị này chứng được mục đính tối cao mà các thiện nam tử xuất gia, từ bỏ gia đình, sống không gia đình hướng đến. Đó là vô thượng cứu cánh Phạm hạnh, vị này ngay trong hiện tại tự mình chứng ngộ với thắng trí, chứng đạt và an trú. Và vị ấy xác chứng: "Sanh đã tận, Phạm hạnh đã thành, các điều nên làm đã làm, không còn trở lui trạng thái này nữa".Và Tỷ kheo Gavesin trở thành một vị A-la-hán nữa.

Then the thought occurred to the 500 lay followers: 'Master Gavesin is our benefactor, our leader, the one who has inspired us. Having shaven off his hair & beard, having put on the ochre robe, he has gone forth from the home life into homelessness. So why shouldn't we?'

Và này Ànanda, 500 nam cư sĩ ấy suy nghĩ như sau: "Tỷ-kheo Gavesì giúp đỡ chúng ta rất nhiều, đã đi trước và khích lệ chúng ta. Nay Tôn giả Gavesì đã cạo bỏ râu tóc, đắp áo cà-sa, sẽ xuất gia, từ bỏ gia đình, sống không gia đình. Tại sao chúng ta không như vậy?"

So they went to Kassapa the Blessed One, worthy & fully self-awakened, and on arrival said to him,
-'Lord, may we receive the Going Forth in the Blessed One's presence. May we receive the Full Acceptance.'

Rồi này Ànanda, 500 nam cư sĩ ấy đi đến Thế Tôn Kassapa, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác, sau khi đến, bạch Thế Tôn Kassapa, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác:
- "Bạch Thế Tôn, hãy cho chúng con xuất gia với Thế Tôn, cho chúng con thọ đại giới".

So they received the Going Forth in the presence of Kassapa the Blessed One, worthy & fully self-awakened; they received the Going Forth.

Và này Ànanda, năm trăm nam cư sĩ ấy được xuất gia với Thế Tôn Kassapa, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác, được thọ đại giới.

Then the thought occurred to Gavesin the monk: 'I obtain at will — without difficulty, without hardship — this unexcelled bliss of release. O, that these 500 monks may obtain at will — without difficulty, without hardship — this unexcelled bliss of release!' Then those 500 monks — dwelling alone, secluded, heedful, ardent, & resolute — in no long time reached & remained in the supreme goal of the chaste life, for which clansmen rightly go forth from home into homelessness, knowing & realizing it for themselves in the here & now. They knew: 'Birth is ended, the holy life fulfilled, the task done. There is nothing further for the sake of this world.'

Rồi này Ànanda, Tỷ-kheo Gavesì suy nghĩ như sau: "Ta đã chứng minh được giải thoát này không khó khăn, chứng được không mệt nhọc, chứng được không phí sức. Mong rằng 500 vị Tỷ-kheo ấy có thể chứng minh được vô thượng giải thoát này không khó khăn, chứng được không mệt nhọc, chứng được không phí sức". Rồi này Ànanda, 500 vị Tỷ-kheo ấy sống an tịnh, không phóng dật, nhiệt tâm tinh cần, không bao lâu, các vị ấy chứng được mục đích tối cao mà các nam thiệt tử xuất gia, từ bỏ gia đình, sống không gia đình hướng đến. Đó là vô thượng cứu cánh Phạm hạnh, các vị ấy ngay trong hiện tại, tự mình chứng ngộ với thắng trí, chứng đạt và an trú. Và các vị ấy xác chứng: "Sanh đã tận, Phạm hạnh đã thành, việc phải làm đã làm, không còn trở lui trạng thái này nữa".

And thus did those 500 monks — headed by Gavesin, striving at what is more & more excellent, more & more refined — realize unexcelled release.

Như vậy, này Ànanda, 500 vị Tỷ-kheo ấy, do Gavesì cầm đầu, trong khi tinh tấn đạt đến những gì cao hơn nữa, những gì tối thắng hơn nữa, đã chứng ngộ vô thượng giải thoát

So, Ananda, you should train yourselves:
-'Striving at what is more & more excellent, more & more refined, we will realize unexcelled release.'
That's how you should train yourselves.

Do vậy, này Ànanda, cần phải học tập như sau:
"Hãy tinh tấn để đạt đến những gì cao hơn nữa, tối thắng hơn nữa, chúng ta sẽ chứng ngộ vô thượng giải thoát".
Như vậy, này Ànanda, các Thầy cần phải học tập.